Zeytin ağacına ilişkin mevcut en eski veri Ege Denizi’ndeki Santorini Adası’nda yapılan arkeolojik çalışmalarda ortaya çıkarılan 39.000 yıllık zeytin yaprağı fosilleridir. Kuzey Afrika’daki Sahra bölgesinde gerçekleştirilen arkeolojik araştırmalarda ise M.Ö. 12.000'e ait zeytin ağacı bulgularına rastlandı. İlk zeytin hasadının ne zaman ve hangi uygarlık tarafından yapıldığıysa bilinmemektedir.
Tarih, zeytinyağı üretimine ilişkin en belirgin izlerin Akdeniz’in tam ortasındaki Girit Medeniyeti ’ne, MÖ 4500 yıllarına dek uzandığını göstermektedir. Zeytinyağı kültürünün Akdeniz’deki diğer kavimlere yayılmasında en önemli rolü Giritliler oynamıştır; hem de yaklaşık 3000 yıl boyunca. Güçlü ticaret filolarına sahip olan Giritliler 'in gerçekleştirdiği zeytinyağı ticaretinin günümüzdeki en canlı tanıkları, Knossos ve Faistos saraylarının yıkıntıları arasında bulunan 2 metrelik zeytinyağı küpleridir. “Pithoi” denilen bu dev küplerle beraber bulunan tabletlerde ise o günkü zeytinyağı ticaretinin nerelere yapıldığını ve zeytinyağının nerelerde üretildiğine dair bilgiler yer almaktadır.
Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?
Özellikle Ege ile özdeşleşmiş zeytinyağı, Türk mutfağının en sevilen yemeklerinin de süper starı. Binlerce yıllık bir tarihe sahip olan bu süper besin, yapımında kullanılan zeytinden yağın sıkımında tercih edilen teknolojiye kadar pek çok farklı ince detaya sahip. Bu sebeple kullanılan zeytine ve sıkım yöntemine göre zeytinyağları farklı isimler almakta. Farklı zeytinyağı çeşitlerinin detaylı bir listesini aşağıda bulabilirsiniz.
Natürel zeytinyağı: En fazla 32 derecelik bir sıcaklıkta mekanik işlemler kullanılarak elde edilen zeytinyağıdır.
Natürel sızma zeytinyağı: Özellikle salatalarda ve çiğ olarak tüketilen natürel sızma zeytinyağı, serbest yağ asitliği her 100 gram için <.8 gram olan zeytinyağıdır.
Natürel birinci zeytinyağı: Duyusal testte en fazla 3,5 kusur toplamına sahip, serbest yağ asitliği her 100 gram için <2,0 gram olan zeytinyağıdır. Çiğ tüketilir.
Ham zeytinyağı: Rafine edilmeden kullanılmayan ham zeytinyağının duyusal testte kusur toplamı 3,5’tan büyüktür.
Rafine zeytinyağı: Ham zeytinyağının rafine edilmesi sonucu elde edilir.
Riviera zeytinyağı: Rafine zeytinyağı ile natürel zeytinyağlarının karışımı ile elde edilir. Sıcak lezzetler için uygundur.
Organik zeytinyağı: Hem sıcak hem de soğuk lezzetler için uygun olan, organik tarım yöntemleri ile elde edilmiş zeytinyağıdır.
Taş baskı: Taş tekerlekler kullanılarak elde edilen zeytinyağıdır.
Erken hasat: Yağlık zeytinlerin tam olgunlaşmadan toplanması sonucu elde edilen, antioksidan yönünden zengin zeytinyağıdır.
Soğuk sıkım: 26 derecenin altındaki sıcaklıklarda üretilen zeytinyağıdır.
